بلاگ مصطفی نورامین

خواه به عکاسی به عنوان یک سرگرمی یا حرفه نگاه کنید، مطمئنا هر میزان که دانش بیشتری به چنگ آورید، قادر به انجام کارهای بسیار بهتر و هیجان انگیزتری خواهید بود. البته عکاسی در کنار دانش، یک هنر است که باید با یادگیری اصول، بقیه داستان را به حس زیبایی شناسانه و خلاقیت فردی تان سپرد.

اما با دانستن اطلاعات دقیقی در خصوص داستان هایی چون دیافراگم، سرعت شاتر، فاصله کانونی و… بدون شک عکس های شما یک سفر تکاملی را از «فقط خوب» به «واقعا عالی» طی خواهند کرد.

لذا تصمیم داریم طی مقاله ای چهار قسمتی به ۵۰ نکته مهم و ضروری در عکاسی بپردازیم که بدون دانستن آنها، شاید حتی نباید درپوش لنز دوربین تان را هم بردارید. چه اینکه قصد عکاسی داشته باشید!

دهانه دیافراگم – Aperture

۱- شناخت دیافراگم

دیافراگم یکی از بنیادی ترین اصولی است که هر عکاس باید آن را بداند. دیافراگم به معنی میزان باز بودن فیزیکی لنز دوربین تان است که به نور اجازه می دهد وارد شده و به سنسور (در دوربین های قدیمی، فیلم) برسد. گشادگی بیشتر دیافراگم، باعث می شود که نور بیشتری از آن عبور کند، و برعکس.

البته توجه داشته باشید که به مجموعه پره هایی که تشکیل دریچه کنترل نور در لنز را می دهند دیافراگم می گویند و در اینجا مقصود ما اشاره به این پرده فیزیکی نیست. بلکه منظور میزان گشادگی این پنجره یا دهانه دیافراگم است. اما در فارسی به شکل معمول از عبارت دیافراگم برای توضیح میزان گشودگی روزنه لنز استفاده می کنند.

اندازه این دهانه، توسط یک سری پره های نازک تنظیم می شود که در لبه لنز قرار گرفته اند و میزان آن با واحدی به نام عدد f یا f-stop اندازه گیری می شود. اگر دقت کرده باشید این اعداد به صورت f/2.8 یا f/5.9 و مانند این نوشته می شوند. اعداد کوچک تر هم نشانه دیافراگم بازتر و عبور نور بیشتر هستند.

اگر این نسبت معکوس میان اعداد باعث می شود که به خاطر سپاری آنها برای تان مشکل شود، به جای اینکه در تصورتان آنها را با اندازه دهانه باز شده مرتبط کنید، این اعداد را با اندازه پرده ای که باعث ایجاده روزنه می شود در ارتباط بدانید. یک دهانه تنگ با پره های بلند مرتبط است، پس عدد f بزرگی دارد، مانند f/16 یا f/18. و پره های کوتاه باعث می شوند که دهانه گشادی داشته باشیم. پس عدد آنها کوچک تر است، مانند f/3.2 و حتی کوچکتر.

در این عکس به خوبی می توانید پره های دیافراگم را درون لنز ببینید. اندازه آنها، ایده خوبی برای به خاطر سپردن شیوه تغییر عدد f است.

۲- سنجش دیافراگم

در اغلب لنزها، معمولا حداکثر دیافراگم در یک طرف دهانه لنز حک یا چاپ شده است. در لنزهای زوم هم اغلب شاهد دو مقدار عددی برای آن هستیم که اغلب به صورت f/3.5-f/5.9 یا چیزی شبیه به این درج می شود.

بر خلاف مقیاس تکی لنزهای معمول، این اعداد حداکثر باز بودن دریچه دیافراگم را در دو موقعیت وضعیت مختلف قرار گیری لنز توضیح می دهند. یک عدد مربوط به زاویه باز (wide angle) است که لنز در حالت بدون زوم باشد و دیگری تله فوتو (telephoto) که لنز در موقعیت زوم حداکثری قرار دارد. همیشه هنگام خرید لنز، سعی کنید بسته به میزان بودجه تان، پایین ترین عدد در هر یک از این دو حالت را انتخاب کنید.

۳- از کاربرد دیافراگم برای جبران نور کم خودداری کنید

همان طور که گفتیم، تغییر عدد دیافراگم تاثیرات مهیج و شدیدی روی میزان نور ورودی به دوربین دارد. ملاحضه خواهید کرد که هنگام عکاسی از مناظر با دیافراگم تنگ تر (اعداد f بالاتر)، این خود به یک موضوع قابل توجه تبدیل می گردد. و دوربین اغلب به زمان نور دهی (exposure) بیشتری نیاز خواهد داشت. در نتیجه برای جلوگیری از تار شدن عکس ها به دلیل حرکات ناخواسته، لازم است که از سه پایه استفاده کنید.

اما به خاطر داشته باشید که از مقیاس دیافراگم برای جبران کمبود نور محیط خودداری کنید. زیرا اگر چه این کار مقدار نور ورودی به دوربین را بیشتر می کند، اما به همان نسبت میزان تمرکز صحیح بر عکس و میزان فوکوس آن را هم تغییر خواهد داد. در تصویر زیر به خوبی می توانید این مورد را ببینید:

عکس سمت راست با عدد دیافراگم بالا گرفته شده است و همان طور که می بینید، عمق میدان خوبی هم دارد. عکس سمت چپ با عدد دیافراگم پایین گرفته شده و علاوه بر عمق میدان کم، عدم فوکوس در کناره ها هم به وضوح دیده می شود.

۴- برای عکس های پرتره از دیافراگم باز استفاده کنید

اگر شکار یا بازی گربه ها را دیده باشید، حتما متوجه تغییرات چشمان آنها شده اید. گربه عنبیه چشم را منقبض می کند تا سایز مردمک را به حداکثر برساند. باز کردن دیافراگم (اعداد f پایین تر) در دوربین هم، چنین تاثیری دارند: با این کار، موضوعی که روی آن فوکوس کرده اید، بسیار واضح و برجسته خواهد شد. در حالی که هر چیزی در پشت سر یا جلوی آن قرار دارد، تار خواهند گشت. به این حالت عمق میدان کم می گوییم. این حالت برای عکاسی پرتره عالی است، زیرا مدل شما را از پس زمینه بیرون کشیده و آن را در مرکز توجه عکس قرار می دهد. با این کار فوکوس اصلی روی موضوع خواهد بود و پس زمینه محو می گردد. در این حالت f/1.8 یا کمترین حالت ممکن روی دوربین تان را انتخاب کنید.

۵- هنگام عکاسی منظره و چشم اندازهای وسیع از دیافراگم بسته (اعداد اف بالا) استفاده کنید

هنگام عکاسی مناظر (landscape)، برعکس حالت پرتره، شما دوست دارید که همه چیز (از برگ درختان جلوی دست تان تا کوه های دور دست) کاملا فوکوس بوده و واضح باشند. برای دست یابی به چنین عکسی باید از دهانه دیافراگم بسته استفاده کنیم. سعی کنید بالاترین عدد f ممکن روی دوربین تان را انتخاب کنید. گزینه هایی همچون f/22 بهترین نتایج را خواهند داشت.

۶- دیافراگم رو بذار روی ۸، عکس رو بگیر بره! مدل های ساکن و مناظر بدون جنبش گزینه های بسیار خوبی برای عکاسی هستند و شما می توانید با دقت بالایی پیش بینی کنید که چه تنظیمات دیافراگمی لازم است تا بهترین تصویر را داشته باشید. اما در مراسماتی چون عکاسی خیابانی و گزارشگری، عروسی ها، تولدها و مانند آن، سوژه دائما نسبت به کادر در حال حرکت است و بسیار کمتر قابل پیش بینی است. در این شرایط ضرب المثل عکاسان حرفه ای را بپذیرید: «دیافراگم رو بذار روی ۸، عکس رو بگیر بره»

تنظیم دیافراگم روی f/8 از نظر تجربی یک تعادل قابل کنترل را در اختیارتان می گذارد تا به شکل خوبی با سرعت شاتر بالا و عمق میدان نسبتا زیاد، بیشتر به فکر قاب بندی ها و ترکیب بندی عکس های تان باشید. اینجا دیگر لزومی به نگرانی در خصوص محاسبات جبری انتخاب دیافراگم مناسب نسیت. هنگامی که در فضای بسته و داخل خانه بدون استفاده از فلش عکاسی می کنید، برای استفاده از این دیافراگم (بسته به میزان نور محیط) لازم است مقداری حساسیت دوربین تان (ISO) را افزایش دهید. اما مراقب باشید این مقدار را زیاد بالا نبرید، زیرا باعث تولید دانه های ناخواسته روی عکس ها خواهد شد. مگر اینکه دنبال اجرای افکت خاص و ویژه ای باشید.

پایان بخش اول – ادامه دارد…